Dadaizm, Dadacılık Sanat Akımı

Temeli anlamsızlık olan bu Dadaizm akımı 1916’ da bir grup sanatçının (Jean Arp, Tristan Tzara, Emmy Hennings, Richard Hülsenbenck ve arkadaşları) Zürih’teki Cabaret Voltaire adlı kafede fikir birliği sağlayıp dada bildirisini açıklamasıyla başlıyor. Dada kelimesinin nasıl seçildiği bilinmemekle birlikte iki düşünce bulunmakta: Bu bir grup insan çakıyı alıp Fransızca-Almanca sözlüğe sapladılar ve “Dada” kelimesine denk geldiler. Bir diğer düşünce ise kelimenin seçilme nedeni bu kelimenin Fransızca’da “oyuncak tahta at” Rusça’da ise “evet, evet” olan saçma anlamlara geliyor olmaları.

20. yüzyılın başında Avrupa’yı kasıp kavuran Dadaizm dünyada akımların, umutsuzlukların, yıkılışların sabitsizliğinden ve belirsizliğinden bahsetmekteydi. Anlamsız anlatımından dolayı başta karşı koyulan bu akımın düşüncesi anlaşıldıktan sonra işleri biraz daha rahatladı. Sanat yapmak için belli bir teknikleri yoktu. Birinci Dünya Savaşı’ndaki ülkelerin zihniyetlerindeki yanlışlığa karşı çıkıp farklı görüşleri sabit düşüncelerle yaşayan insanlara göstermek için uğraşıyorlardı. Amaçları kamuoyunu şaşırtmak, alışılmışın karşısında olmak, sabit olanın berbatlığından bahsetmekti. Birinci Dünya Savaşı’nı ve sanat dünyasında olanları protesto etmek, geleneksel resim ve heykeli yüceltmek için çabaladılar. Bunları yaparken eserlerini sergilemekten çekinmediler. Rahatsız edici, kulak tırmalayan müzikler, anlamsız şiirler, performanslardaki karmaşalar çok normal bir hâl almışlardı Dadaistler arasında. Dadaist özgürlüğünün en bariz örneklerinden biri de New York’taki Grand Central Palace’da düzenlenecek olan Cemiyetin Bağımsız Sanatçılar Derneği sergisinde sunulan Du Champ’ın pisuvardan ibaret çeşmesidir.

Dadaizm zirvesini 1920’de Berlin’deki Uluslararası Dada Fuarı’nda yaşadı. Bu fuar akımın en saldırgan hareketiydi ve siyasi yönü belliydi. Küçük bir galeride yapılan bu uluslararası fuarda domuz başlı bir Alman subayı sergilendi. Daha da rahatsız edici kısmı ise bu subayın tavana asılı olmasıydı. Bu akımın eserlerinin belgelenmesi ve yayılması için düzenli dergi ve yayınlar çıkardılar.

Dadaizm’in ünlü sanatçılarından bazıları:

Amerikalı fotoğrafçı ve galeri sahibi Alfred Stieglitz, Belçikalı şair Clément Pansears, Amerikalı fotoğrafçı ve ressam Man Ray, Fransız sanatçı Marcel Duchamp, Alman sanatçı Max Ernst, Flaman yazar Paul van Ostaijen, Fransız sanatçı Francis Picabia.

1922 sonrası etkisi azalmaya başladı. Gerçekliğin gönüllü gösterilmişti Sürrealizm’e etki ederken doğaçlama sanat üretimine yeniden can verdi.