Karanlık Madde

KARANLIK ENERJİ

   Evrenin genişlediği zaten ortada olan bir olaydı. Bilim insanları ilerisini ve nedenini araştırmaktaydılar. Araştırmalar ortaya bir keşif çıkardı: Evren genişliyor ve bu genişlemenin ivmesi sürekli artmakta. Bu keşif 2011 yılında Saul Perlmutter, Brian P. Scgmidt ve Adam G. Riess’e Nobel Fizik Ödülü’nü kazandırdı.

  Keşif ekipleri iyi bilinen 1a Süpernova patlamalarını inceleyerek görece parlaklıklarını bizden ne kadar uzak olduklarını tespit ediyorlardı. Kırmızıya kayması bizden en uzaktaki patlamarın en hızlı sönümlendiğini gösteriyordu. Fakat çoğu biliminsanı genişleme artışı sonucu artan kütle çekimi nedeniyle ivmenin azalacağını düşünüyordu. Fakat bu yanılgının en basit yanıtı yıllar önce Albert Einstein tarafından kütle çekimi anlatan genel görelilik kuramından geliyor. Kuramdaki şeyleri dengelemek için denklemlere “Kozmolojik Sabit” adlı terimi koydu. Edwin Hubble’ın 1930’da yaptığı çalışmayla evrenin genişlediğini ve statik olmadığını ortaya çıkarttı. Böylelikle Einstein “En büyük hatası” olarak belirttiği sabitten vazgeçti. Fakat bu sabit 21. Yüzyılda geri döndü ve karanlık enerji çalışmalarında kullanıldı. Aslında bu sabit bize uzaydan bahsederken dile getirdiğimiz boşluğun enerji yoğunluğunu bize gösteriyor.

  Evren genişliyor, dolayısıyla boşluk artıyor ve ortaya daha fazla karanlık enerji çıkmasından dolayı genişleme ivmesi de artıyor ve her şeyi daha fazla itiyor.

  Enerjinin sebebini açıklayan bilim dalı ise Kuantum Mekaniği. Karanlık enerjiyi açıklamanın bir yolu düzensiz enerji alamı tanımlamaktır. Değeri sürekli değişmekte ve bu yüzden evren genişleme hızını değiştirmekte. Peki karanlık enerji nasıl test ediliyor? Farklı yöntemleri bulunan bu testin yollarından biri galaksinin şeklini ölçmek. Işığın maddeler tarafından bükülmesi sonucu galaksileri aramızda Karanlık madde olduğundan şekli kaymış halde görüyoruz. Karanlık maddeleri konumlandırdığımızda karanlık enerjinin etkisini görebiliriz. Bir diğer yol ise süpernova üzerine yapılan incelemeler. Bir ışık kaynağının bizden uzaklaşması dalga boyunun uzaması sonucu kırmızıya kayma fenomenini ortaya çıkarır. Yukarıda da yazdığımız gibi Tip 1a Süpernova bu fenomenle inceleniyor ve parlaklığına göre uzaklığı hesaplanıyor.

  

 KARANLIK MADDE

 

  Karanlık madde, görünmez bir form olarak kendini gözlemlerden kaçırarak kozmik gizem olma yolunda hala başarısını korumakta. Evrenin geometrik hali şu an düz kabul edildiğinden evrenin %27’ sine karanlık maddenin, %5’ine bilinen maddelerin, kalanına ise karanlık enerjinin sahip olduğu düşünülüyor.

  Karanlık enerji evreni genişletip galaksileri özleme boğarken karanlık madde onları bir arada tutmaya çabalar.